Lees hier het jaarverslag 2023 van de dienst cardiologie

Niemand hoort het graag, maar hart- en vaatziektes vormen de voornaamste doodsoorzaak bij senioren in ons land. Dit feit negeren is dom, maar het hoeft anderzijds ook geen volledig negatief verhaal te zijn. Zo zijn er steeds meer behandelingen mogelijk en kan je met preventie heel wat onheil voorkomen.

Kwetsbare groep

Hart- en vaatziekten vormen een complexe en wijdverspreide categorie van aandoeningen die het hart en de bloedvaten aantasten. Hoewel ze mensen van alle leeftijden kunnen treffen, blijven senioren een bijzonder kwetsbare groep voor deze aandoeningen.

In België, net als in veel andere ontwikkelde landen, zijn hart- en vaatziekten een belangrijke oorzaak van mortaliteit en morbiditeit onder ouderen. Dit benadrukt de dringende noodzaak van bewustzijn, preventie en vroegtijdige interventie om de gezondheid te beschermen. Er is gelukkig ook positief nieuws waarop we in dit artikel graag ingaan, namelijk dat er steeds meer mogelijk is op vlak van behandeling en preventie.

Hart- en vaatziekten zijn een complexe groep aandoeningen die het hart en de bloedvaten aantasten. Deze term omvat verschillende specifieke aandoeningen, elk met hun eigen kenmerken en risicofactoren.

Meest voorkomende vormen

Dit zijn meest voorkomende vormen van hart- en vaatziekten:

Coronaire hartziekte

Ook wel bekend als ischemische hartziekte, is dit een aandoening waarbij de bloedvaten die het hart van bloed voorzien, vernauwd raken door de ophoping van plaque. Dit kan leiden tot angina pectoris (pijn op de borst) en uiteindelijk tot een hartaanval als de bloedtoevoer naar het hart volledig wordt geblokkeerd.

Hartaanvallen (myocardinfarct)

Een hartaanval treedt op wanneer een deel van het hartweefsel niet voldoende bloedtoevoer krijgt, meestal als gevolg van een verstopte kransslagader. Dit kan ernstige schade aan het hart veroorzaken en zelfs leiden tot hartfalen.

Beroertes (cerebrovasculaire aandoeningen)

Beroertes treden op wanneer de bloedtoevoer naar de hersenen wordt onderbroken, meestal als gevolg van een bloedprop in een hersenslagader (ischemische beroerte) of het scheuren van een bloedvat in de hersenen (hemorragische beroerte). Beroertes kunnen variëren van mild tot levensbedreigend en kunnen ernstige neurologische gevolgen hebben.

Hypertensie (hoge bloeddruk)

Hoge bloeddruk is een aandoening waarbij de druk in de bloedvaten constant verhoogd is. Dit kan het hart en de bloedvaten ernstig beschadigen en het risico op hartaanvallen, beroertes en andere complicaties verhogen.

Hartfalen

Dit is een aandoening waarbij het hart niet in staat is om voldoende bloed rond te pompen om aan de behoeften van het lichaam te voldoen. Het kan het gevolg zijn van schade aan het hartspierweefsel na een hartaanval of door langdurige hoge bloeddruk.

Andere aandoeningen

Naast deze veelvoorkomende aandoeningen omvat het spectrum van hart- en vaatziekten ook aortastenose, hartritmestoornissen, cardiomyopathieën en meer.

De belangrijkste doodsoorzaak

We kunnen er niet omheen, in België en wereldwijd blijven hart- en vaatziekten een belangrijke doodsoorzaak. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) stierven in 2019 bijna 18 miljoen mensen aan hart- en vaatziekten, wat neerkomt op 32% van alle sterfgevallen wereldwijd. Bij senioren in België zijn deze aandoeningen verantwoordelijk voor een aanzienlijk percentage van de sterfgevallen.

De rol van erfelijkheid

Hart- en vaatziekten kunnen een erfelijke component hebben, wat betekent dat als ze in de familie voorkomen, er een verhoogd risico kan zijn voor andere familieleden. Erfelijkheid speelt echter niet de enige rol bij het ontstaan van deze aandoeningen. Andere factoren, zoals levensstijl en omgevingsfactoren, spelen ook een cruciale rol.

 Sommige mensen hebben een genetische aanleg voor hart- en vaatziekten vanwege hun familiegeschiedenis. Als naaste familieleden, zoals ouders, broers of zussen, hartproblemen hebben gehad, kan dit het risico voor jou verhogen.

Behandeling

Gelukkig is er positief nieuws. De vooruitgang in de medische wetenschap heeft geleid tot een scala aan behandelingsopties voor hart- en vaatziekten. Artsen kunnen medicijnen voorschrijven om aandoeningen zoals hypertensie en hoog cholesterolgehalte te beheersen. Voor ernstigere gevallen kunnen chirurgische ingrepen, zoals bypassoperaties en angioplastie, de bloedtoevoer naar het hart herstellen. Cardiologische revalidatieprogramma’s bieden een holistische benadering van het beheer van hartziekten, waarbij lichaamsbeweging, dieet en levensstijlveranderingen onder begeleiding van professionals worden gepromoot.

Implanteerbare apparaten en interventies

Implanteerbare apparaten zoals pacemakers en cardioverter-defibrillators (ICD’s) zijn levensreddende hulpmiddelen voor mensen met hartritmestoornissen. Deze apparaten bewaken en reguleren het hartritme, waardoor het risico op plotselinge hartstilstand wordt verminderd. Bovendien zijn procedures zoals hartklepvervanging en ablatie effectieve interventies voor specifieke hartproblemen.

Het belang van preventie

Hoewel behandelingen een cruciale rol spelen in de bestrijding van hart- en vaatziekten, wordt de nadruk steeds meer gelegd op preventie. Preventie begint met bewustwording van risicofactoren en gezondheidsgedrag. Hier zijn enkele essentiële elementen van preventie:

Een gezond dieet: Het aannemen van een dieet dat rijk is aan fruit, groenten, volle granen, magere eiwitten en gezonde vetten kan het risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk verminderen.

Fysieke activiteit versterkt het hart, verbetert de bloedcirculatie en helpt bij gewichtsbeheersing. Ouderen wordt geadviseerd om minstens 150 minuten matige intensiteitsoefeningen per week te doen.

Stoppen met roken: Roken is een van de belangrijkste risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Stoppen met roken is een krachtige stap naar een gezonder hart.

Stressbeheer: Chronische stress kan schadelijk zijn voor het hart. Het aanleren van stressbeheersingstechnieken zoals meditatie, yoga en ontspanningsoefeningen kan helpen.

Regelmatige controle: Periodieke medische controles kunnen vroegtijdige tekenen van hartproblemen identificeren en behandelen voordat de aandoening verergert.

De rol van gezondheidszorgprofessionals

Een essentieel onderdeel van hart- en vaatziektepreventie en -beheer is de samenwerking tussen patiënten en gezondheidszorgprofessionals. Cardiologen, huisartsen en verpleegkundigen spelen een cruciale rol in het begeleiden van patiënten bij het beheersen van risicofactoren en het behandelen van hartproblemen. Reguliere gezondheidscontroles, waarbij de arts de bloeddruk, het cholesterolgehalte en andere belangrijke indicatoren controleert, zijn van vitaal belang om vroegtijdige waarschuwingssignalen te herkennen en de behandeling aan te passen.

Een gezond hart voor de toekomst

Hart- en vaatziekten zijn nog steeds een belangrijke zorg voor senioren. Met moderne behandelingsopties en een grotere nadruk op preventie, is er hoop voor een gezondere toekomst. Het verminderen van risicofactoren door gezonde levensstijlkeuzes, stoppen met roken en regelmatige medische controles kan bijdragen aan een langer en gezonder leven. Met de juiste zorg en toewijding kunnen senioren hun hartgezondheid verbeteren en genieten van een welverdiende oude dag zonder de last van hart- en vaatziekten.

Een positieve boodschap

Ondanks de uitdagingen die hart- en vaatziekten met zich meebrengen, is er een positieve boodschap. Met moderne behandelingen en effectieve preventieve maatregelen kunnen mensen hun hartgezondheid verbeteren en hun levenskwaliteit verhogen.

Het verminderen van risicofactoren door middel van gezonde levensstijlkeuzes en regelmatige medische zorg kan een aanzienlijk verschil maken. 

De dienst Gastro-enterologie van het A.S.Z. in Aalst beschikt sinds kort over een splinternieuw endoscopielab met Azurion 5 voor beeldgestuurde behandeling van pancreas- en galwegaandoeningen

Sinds kort heeft de dienst Gastro-enterologie in het A.S.Z. op campus Aalst een labo voor invasieve gastro-enterologische procedures. Deze zaal en haar apparatuur is 24/7 beschikbaar voor patiënten van de dienst Gastro-enterologie die een invasieve endoscopische ingreep moeten ondergaan. Bovendien is deze splinternieuwe zaal uitgerust met een performante vaste Azurion 5, het next-generation platform voor minimaal invasieve beeldgestuurde chirurgie van het gezondheidstechnologiebedrijf Philips, dat zorgt voor een uiterst sterke beeldkwaliteit en als bijkomend voordeel ook een lagere stralingsdosis heeft voor zowel patiënten als personeel.

De Aalsterse ziekenhuizen A.S.Z. en OLV voor meer bewustzijn rond beroertes. Met FAST (Face – Arm – Speech – Time) kan bepaald worden of er mogelijk sprake is van een beroerte. Maar soms trekken de symptomen spontaan weg na korte tijd. In dat geval kan het gaan om een TIA (Transient Ischemic Attack). “Een TIA wordt in de volksmond wel eens een ‘verwittiging’ genoemd”, vertelt neuroloog Wim Wissaert. “Maar dit is een zeer ernstige waarschuwing, want een volwaardige beroerte ligt vaak op de loer. De juiste reactie bij een scheefhangende mond, spraakproblemen of gevoelsverlies aan één lichaamszijde is naar de dienst Spoedgevallen komen, en wel meteen. Ook als de symptomen spontaan weggaan.”

Stel: je mondhoek hangt plots scheef. Je schrikt. Je vraagt je af wat er aan de hand is, maar misschien is het ’s avonds laat of zondag en wil je niet meteen naar de dienst Spoedgevallen. Na een kwartiertje is er niets meer aan de hand en je voelt je opgelucht. ‘Vals alarm’, denk je. Maar niets is minder waar. “We zien vaak dat patiënten niet meteen reageren” haalt dokter Wissaert aan. “Onlangs nog had ik een patiënt die ‘s avonds spraakproblemen had, maar toch gewoon naar bed ging. De dag daarop bezocht hij eerst de huisarts, die hem meteen doorstuurde naar de dienst Spoedgevallen. Zonde, want tijd kan cruciaal zijn in zo’n geval.”

Geen pijn, wel een medisch spoedgeval

Symptomen zoals spraakproblemen, verlamming van één arm of een scheefhangende mond hoeven niet altijd te wijzen op een TIA of beroerte, het kan bijvoorbeeld ook gaan om een aanval van epilepsie. Maar zulke neurologische alarmsignalen moeten wél altijd ernstig genomen worden. En tijd is cruciaal. “Veel mensen onderschatten de ernst”, geeft dr. Wissaert mee. “Een hartaanval doet pijn. Je weet heel goed dat er iets mis is en zal daarnaar handelen. Maar gaat er iets mis in de hersenen, dan voelen we geen pijn. De hersenen hebben weliswaar miljoenen neuronen, maar het is een gevoelloos orgaan. Dat maakt dat mensen de ernst verkeerd inschatten en kostbare tijd verloren laten gaan.”

TIA of beroerte: wat is het en hoe herken je het?

Zowel bij een TIA als bij een ‘volwaardige’ beroerte raakt een bloedvat in de hersenen afgesloten, door een vernauwing of bloedprop. Het verschil is dat de afsluiting bij een TIA tijdelijk is. De symptomen kunnen vrij mild of zelfs vaag zijn: een scheve mond, verwarde spraak, verlies aan spierkracht aan één zijde van het lichaam. Ook gevoelsverlies, gedeeltelijke blindheid, duizeligheid en evenwichtsverlies kunnen wijzen op neurologische uitval. Kenmerkend is dat de symptomen plots en gelijktijdig optreden.

‘Time’: waarom is snelheid zo cruciaal?

Hoe sneller een beroerte behandeld wordt, hoe minder hersenweefsel verloren gaat en hoe beter je vooruitzichten zullen zijn. Wie met deze symptomen binnenkomt op de dienst Spoedgevallen, zal gezien de mogelijke gevolgen en ernst voorrang krijgen in de triage. Er wordt zo snel mogelijk een CT-scan genomen om drie zaken na te gaan: uitsluiten van een hersenbloeding, de doorgankelijkheid van de bloedvaten in de hersenen en de eventuele schade aan het hersenweefsel door zuurstoftekort. Een multidisciplinair team bepaalt dan zeer snel de therapie, die kan bestaan uit toediening van bloedverdunners en/of een trombectomie, waarbij de bloedklonter wordt verwijderd voor hij nog meer schade kan aanrichten.

En wat als de symptomen geleidelijk optreden?

Bij een beroerte treden de symptomen plots en gelijktijdig op. Betekent dit dat je je geen zorgen hoeft te maken als er geleidelijk zulke zaken merkbaar worden? “Zeker niet”, benadrukt dokter Wissaert. “In dat geval kan het bijvoorbeeld gaan om een hersentumor en ook hier is tijd cruciaal. Onthoud dus dat neurologische uitval altijd heel ernstig genomen moet worden en snel onderzocht moet worden. Time is brain.”

Meer informatie over ons beroertecentrum vind je hier.

De dienst Cardiologie van het Algemeen Stedelijk Ziekenhuis in Aalst maakt als eerste ziekenhuis in België gebruik van de nieuwste percutane biologische hartklep, gemaakt van natuurlijk weefsel. Deze kunstklep, met klinkende naam ‘Evolut Pro Plus’, zorgt voor minder complicaties aan de lies. Bovendien is er minder kans op lekkages rond de klep waardoor de kans op hartfalen daalt.

De aortaklep is een van de vier kleppen die zich in het hart bevindt. Bij sommige mensen raakt deze doorheen de jaren wel eens vernauwd, dat heet aortaklepstenose. Wanneer de aortaklep ernstig vernauwd is, wordt een kunstklep geplaatst. Dat gebeurt vaak via een openhartoperatie, die soms niet mogelijk is bij oudere mensen of mensen met onderliggende ziektes.

Nieuwe kunstklep

Bij een TAVI-procedure gebeurt de procedure via de lies onder lokale verdoving. Via een katheter wordt de hartklep naar binnen gebracht. Het is minder ingrijpend waardoor mensen met een hoog risico vaak toch geholpen kunnen worden met behulp van deze techniek. Patiënten herstellen ook sneller en kunnen vaak na één dag het ziekenhuis verlaten. Het A.S.Z. hartcentrum is gespecialiseerd in de interventionele cardiologie en voert wekelijks 2 à 4 procedures uit

Het A.S.Z. hartcentrum maakt als eerste gebruik van deze nieuwe hartklep: de Evolut Pro Plus. “Allereerst zorgt deze voor minder lekkage rond de klep, wat de kans op hartfalen doet dalen. Daarnaast is de diameter van het katheter waarmee de klep wordt geplaatst verkleind tot slechts 4 mm. Dat zorgt voor minder kans op complicaties achteraf. De klep werd ontworpen door het Amerikaans bedrijf Medtronic. Door up-to-date te blijven en de modernste technologieën aan te bieden zorgt het A.S.Z. steeds voor kwalitatieve en innovatieve zorg voor haar patiënten”, vertelt dokter Michaël Rosseel, diensthoofd Cardiologie.

Hogere levenskwaliteit

Het ASZ in Aalst blijft innoveren. Begin mei 2022 heeft de dienst Cardiologie van het ASZ ook al voor het eerst een mitralisklep implantatie via de lies uitgevoerd. Dankzij die nieuwe technologie slagen de cardiologen van het ASZ erin om ook patiënten die geen openhartoperatie meer kunnen ondergaan toch betere kansen en een hogere levenskwaliteit te bieden.

De twee ziekenhuizen van Aalst gaan fuseren. Op 1 januari 2025 zullen het Algemeen Stedelijk Ziekenhuis (A.S.Z.) en het Onze-Lieve-Vrouwziekenhuis (OLV) één groot ziekenhuis vormen. De fusieplannen lagen al een tijdje op tafel, maar nu zitten beide ziekenhuizen met dit integratieprotocol in een rechte lijn naar de fusie.

Het OLV Ziekenhuis, het A.S.Z. Ziekenhuis en de vzw Medische Staf Stedelijk Ziekenhuis hebben samen een integratieprotocol ondertekend. “Daarmee ligt de weg open om op 1 januari 2025 samen één sterk ziekenhuis te vormen.” In dat protocol zijn de grote lijnen vastgelegd over het bestuur van het grote eengemaakte ziekenhuis, over de juridische vorm, de afspraken met de dokters en werkgaranties voor medewerkers. Het A.S.Z. ziekenhuis heeft campussen in Aalst, Geraardsbergen en Wetteren. Het OLV Ziekenhuis in Aalst, Asse en Ninove.

Met deze fusie ontstaat één van de grootste ziekenhuizen in België A.S.Z. en OLV Ziekenhuis

Personeel

Het personeel van de ziekenhuizen moet zich geen zorgen maken over jobverlies, aldus de ziekenhuizen: “De directies van de ziekenhuizen willen nogmaals benadrukken dat alle artsen en medewerkers van beide ziekenhuizen kunnen meestappen in dit nieuwe verhaal. Alle campussen zullen hierin een rol blijven spelen.” Bovendien zijn er heel wat vacatures en verwachten de ziekenhuizen nog een groei: “Het eengemaakte ziekenhuis zal één van de grootste werkgevers in de regio worden. We verwachten ook dat het nieuwe eengemaakte ziekenhuis zal groeien en aantrekkelijk zal zijn voor topartsen en zorgpersoneel uit de ruime regio.”

Eenmaking nodig om specialistaties te behouden

Volgens de ziekenhuizen is de eenmaking nodig om de specialisaties te kunnen behouden. De overheid legt voor bepaalde behandelingen minimumquota op. Als die niet gehaald worden, dan kunnen de behandelingen niet meer in dat ziekenhuis plaats vinden. Zo is er bijvoorbeeld ongerustheid over de materniteit die in het ziekenhuis van Oudenaarde dreigt te verdwijnen omdat een bepaald aantal bevallingen moet gehaald worden. Met de eenmaking van de Aalsterse ziekenhuizen wil het bestuur dergelijke scenario’s vermijden en ervoor zorgen dat de quota van bepaalde behandelingen behaald worden.

Kwaliteitslabel voor ASZ: “Erkenning voor alle artsen en medewerkers.”

Op basis van een overbruggingsaudit die plaatsvond in november 2022, kreeg het A.S.Z. van Qualicor Europe het heuglijke nieuws dat de gouden accreditatiestatus van de zorgorganisatie

Dankzij de verlenging van dit kwaliteitslabel, bewijst het A.S.Z. opnieuw dat het haar patiënten een hoog niveau van kwalitatieve en veilige zorg biedt en dat er een permanente cultuur van verbetering heerst. “We zijn als organisatie zeer trots dat we opnieuw dit accrediteringslabel hebben verkregen. Voor alle artsen en medewerkers is deze erkenning een beloning en een stimulans om zich de komende jaren verder te blijven inzetten voor een optimale kwaliteit en veiligheid voor al onze patiënten”, vertelt algemeen directeur, Sabine Siau. Hoofdarts, dr. Steven Rimbaut, is ook zeer fier. “Kwaliteit meten en bijstellen is cruciaal binnen een ziekenhuis. Wij zijn er ons terdege van bewust dat er te allen tijde verbeterpunten zijn, zo ook bij ons en wij nemen deze actief ter harte. Ook in de toekomst blijft het A.S.Z. kwaliteit vooropstellen op basis van onder andere interne audits, veiligheidsrondes, zelfcontroles, complicatieregistratie, internationale metingen, tevredenheidsenquêtes en bijscholingen”, zegt hij.

De dienst Cardiologie van het A.S.Z. organiseert het symposium ‘A glimpse into the future’ op zaterdag 19 november 2022. De afgelopen
25 jaar is het A.S.Z. Hartcentrum sterk geëvolueerd en steeds verder uitgebouwd. Zo bestaat onze dienst uit meer dan 20 stafleden Cardiologie en Cardiochirurgie. Er is een doorgedreven subspecialisatie aanwezig in onder meer interventionele cardiologie, elektrofysiologie, genetica, preventie & revalidatie, hartfalen, imaging, onderzoek en wetenschap. Tijdens het symposium blikken we met een aantal bevlogen en internationale sprekers terug én vooruit.  

https://www.asz.be/nl/agenda/25-jaar-hartcentrum