Niemand hoort het graag, maar hart- en vaatziektes vormen de voornaamste doodsoorzaak bij senioren in ons land. Dit feit negeren is dom, maar het hoeft anderzijds ook geen volledig negatief verhaal te zijn. Zo zijn er steeds meer behandelingen mogelijk en kan je met preventie heel wat onheil voorkomen.
Kwetsbare groep
Hart- en vaatziekten vormen een complexe en wijdverspreide categorie van aandoeningen die het hart en de bloedvaten aantasten. Hoewel ze mensen van alle leeftijden kunnen treffen, blijven senioren een bijzonder kwetsbare groep voor deze aandoeningen.
In België, net als in veel andere ontwikkelde landen, zijn hart- en vaatziekten een belangrijke oorzaak van mortaliteit en morbiditeit onder ouderen. Dit benadrukt de dringende noodzaak van bewustzijn, preventie en vroegtijdige interventie om de gezondheid te beschermen. Er is gelukkig ook positief nieuws waarop we in dit artikel graag ingaan, namelijk dat er steeds meer mogelijk is op vlak van behandeling en preventie.
Hart- en vaatziekten zijn een complexe groep aandoeningen die het hart en de bloedvaten aantasten. Deze term omvat verschillende specifieke aandoeningen, elk met hun eigen kenmerken en risicofactoren.
Meest voorkomende vormen
Dit zijn meest voorkomende vormen van hart- en vaatziekten:
Coronaire hartziekte
Ook wel bekend als ischemische hartziekte, is dit een aandoening waarbij de bloedvaten die het hart van bloed voorzien, vernauwd raken door de ophoping van plaque. Dit kan leiden tot angina pectoris (pijn op de borst) en uiteindelijk tot een hartaanval als de bloedtoevoer naar het hart volledig wordt geblokkeerd.
Hartaanvallen (myocardinfarct)
Een hartaanval treedt op wanneer een deel van het hartweefsel niet voldoende bloedtoevoer krijgt, meestal als gevolg van een verstopte kransslagader. Dit kan ernstige schade aan het hart veroorzaken en zelfs leiden tot hartfalen.
Beroertes (cerebrovasculaire aandoeningen)
Beroertes treden op wanneer de bloedtoevoer naar de hersenen wordt onderbroken, meestal als gevolg van een bloedprop in een hersenslagader (ischemische beroerte) of het scheuren van een bloedvat in de hersenen (hemorragische beroerte). Beroertes kunnen variëren van mild tot levensbedreigend en kunnen ernstige neurologische gevolgen hebben.
Hypertensie (hoge bloeddruk)
Hoge bloeddruk is een aandoening waarbij de druk in de bloedvaten constant verhoogd is. Dit kan het hart en de bloedvaten ernstig beschadigen en het risico op hartaanvallen, beroertes en andere complicaties verhogen.
Hartfalen
Dit is een aandoening waarbij het hart niet in staat is om voldoende bloed rond te pompen om aan de behoeften van het lichaam te voldoen. Het kan het gevolg zijn van schade aan het hartspierweefsel na een hartaanval of door langdurige hoge bloeddruk.
Andere aandoeningen
Naast deze veelvoorkomende aandoeningen omvat het spectrum van hart- en vaatziekten ook aortastenose, hartritmestoornissen, cardiomyopathieën en meer.
De belangrijkste doodsoorzaak
We kunnen er niet omheen, in België en wereldwijd blijven hart- en vaatziekten een belangrijke doodsoorzaak. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) stierven in 2019 bijna 18 miljoen mensen aan hart- en vaatziekten, wat neerkomt op 32% van alle sterfgevallen wereldwijd. Bij senioren in België zijn deze aandoeningen verantwoordelijk voor een aanzienlijk percentage van de sterfgevallen.
De rol van erfelijkheid
Hart- en vaatziekten kunnen een erfelijke component hebben, wat betekent dat als ze in de familie voorkomen, er een verhoogd risico kan zijn voor andere familieleden. Erfelijkheid speelt echter niet de enige rol bij het ontstaan van deze aandoeningen. Andere factoren, zoals levensstijl en omgevingsfactoren, spelen ook een cruciale rol.
Sommige mensen hebben een genetische aanleg voor hart- en vaatziekten vanwege hun familiegeschiedenis. Als naaste familieleden, zoals ouders, broers of zussen, hartproblemen hebben gehad, kan dit het risico voor jou verhogen.
Behandeling
Gelukkig is er positief nieuws. De vooruitgang in de medische wetenschap heeft geleid tot een scala aan behandelingsopties voor hart- en vaatziekten. Artsen kunnen medicijnen voorschrijven om aandoeningen zoals hypertensie en hoog cholesterolgehalte te beheersen. Voor ernstigere gevallen kunnen chirurgische ingrepen, zoals bypassoperaties en angioplastie, de bloedtoevoer naar het hart herstellen. Cardiologische revalidatieprogramma’s bieden een holistische benadering van het beheer van hartziekten, waarbij lichaamsbeweging, dieet en levensstijlveranderingen onder begeleiding van professionals worden gepromoot.
Implanteerbare apparaten en interventies
Implanteerbare apparaten zoals pacemakers en cardioverter-defibrillators (ICD’s) zijn levensreddende hulpmiddelen voor mensen met hartritmestoornissen. Deze apparaten bewaken en reguleren het hartritme, waardoor het risico op plotselinge hartstilstand wordt verminderd. Bovendien zijn procedures zoals hartklepvervanging en ablatie effectieve interventies voor specifieke hartproblemen.
Het belang van preventie
Hoewel behandelingen een cruciale rol spelen in de bestrijding van hart- en vaatziekten, wordt de nadruk steeds meer gelegd op preventie. Preventie begint met bewustwording van risicofactoren en gezondheidsgedrag. Hier zijn enkele essentiële elementen van preventie:
Een gezond dieet: Het aannemen van een dieet dat rijk is aan fruit, groenten, volle granen, magere eiwitten en gezonde vetten kan het risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk verminderen.
Fysieke activiteit versterkt het hart, verbetert de bloedcirculatie en helpt bij gewichtsbeheersing. Ouderen wordt geadviseerd om minstens 150 minuten matige intensiteitsoefeningen per week te doen.
Stoppen met roken: Roken is een van de belangrijkste risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Stoppen met roken is een krachtige stap naar een gezonder hart.
Stressbeheer: Chronische stress kan schadelijk zijn voor het hart. Het aanleren van stressbeheersingstechnieken zoals meditatie, yoga en ontspanningsoefeningen kan helpen.
Regelmatige controle: Periodieke medische controles kunnen vroegtijdige tekenen van hartproblemen identificeren en behandelen voordat de aandoening verergert.
De rol van gezondheidszorgprofessionals
Een essentieel onderdeel van hart- en vaatziektepreventie en -beheer is de samenwerking tussen patiënten en gezondheidszorgprofessionals. Cardiologen, huisartsen en verpleegkundigen spelen een cruciale rol in het begeleiden van patiënten bij het beheersen van risicofactoren en het behandelen van hartproblemen. Reguliere gezondheidscontroles, waarbij de arts de bloeddruk, het cholesterolgehalte en andere belangrijke indicatoren controleert, zijn van vitaal belang om vroegtijdige waarschuwingssignalen te herkennen en de behandeling aan te passen.
Een gezond hart voor de toekomst
Hart- en vaatziekten zijn nog steeds een belangrijke zorg voor senioren. Met moderne behandelingsopties en een grotere nadruk op preventie, is er hoop voor een gezondere toekomst. Het verminderen van risicofactoren door gezonde levensstijlkeuzes, stoppen met roken en regelmatige medische controles kan bijdragen aan een langer en gezonder leven. Met de juiste zorg en toewijding kunnen senioren hun hartgezondheid verbeteren en genieten van een welverdiende oude dag zonder de last van hart- en vaatziekten.
Een positieve boodschap
Ondanks de uitdagingen die hart- en vaatziekten met zich meebrengen, is er een positieve boodschap. Met moderne behandelingen en effectieve preventieve maatregelen kunnen mensen hun hartgezondheid verbeteren en hun levenskwaliteit verhogen.
Het verminderen van risicofactoren door middel van gezonde levensstijlkeuzes en regelmatige medische zorg kan een aanzienlijk verschil maken.